1/ Wat zegt de wetgeving?

Art. 5.3.12.1. Vanaf 15 juni 2023 is het serveren van drank in recipiënten voor eenmalig gebruik bij evenementen verboden, met uitzondering van petflessen en blikjes als de eventorganisator daarvoor in een systeem voorziet dat garandeert dat minstens 95% van die eenmalige recipiënten gescheiden wordt ingezameld voor recyclage.
​​​​​​​Voor evenementen georganiseerd in 2023 kan de minister uitzonderingen voorzien als de eventorganisator kan aantonen dat ondanks tijdige en behoorlijke inspanningen voor een bepaald evenement er onvoldoende capaciteit aan herbruikbare recipiënten en/of wasfaciliteiten beschikbaar is.
Vanaf 1 januari 2025 is het serveren van drank in recipiënten voor eenmalig gebruik bij evenementen verboden.

Art. 5.3.12.2. Vanaf 1 januari 2020 is het voor Vlaamse overheden en lokale besturen in hun eigen werking en door hen georganiseerde evenementen verboden drank te serveren in recipiënten voor eenmalig gebruik. Vanaf 1 januari 2022 is dit verbod ook van toepassing op het aanbieden van bereide voedingsmiddelen in cateringmateriaal voor eenmalig gebruik.

Art. 5.3.12.3. De minister kan uitzonderingen voorzien op artikel 5.3.12.1 en 5.3.12.2 als het verbod in kwestie voor bepaalde types cateringmateriaal in bepaalde toepassingen niet zal leiden tot milieuwinst.

​​Art. 5.3.12.4. Bij het gebruik van herbruikbare recipiënten en herbruikbaar cateringmateriaal, met uitzondering van recipiënten uit glas en porselein, is het verplicht om in een systeem te voorzien dat garandeert dat minstens 90% van deze recipiënten en dit cateringmateriaal wordt ingezameld voor hergebruik. Bij evenementen is dit de verantwoordelijkheid van de eventorganisator.​​​​​​

2/ Kan ik toch nog wegwerpbekers gebruiken?
Alle wegwerprecipiënten zoals bekers, éénmalig glas en drankkartons die de eventorganisator finaal serveert aan de gebruiker, zijn verboden. Het verbod is geldig in alle zones van het evenement en in elke situatie. Er wordt geen onderscheid gemaakt omtrent de wijze van aanbieding (gratis of tegen betaling) en het type eindgebruiker (bezoekers, medewerkers of artiesten). Enkel PET-flesjes en blikjes worden nog tot 31 december 2024 toegestaan op voorwaarde dat er een inzamelsysteem is dat 95% inzameling voor recyclage garandeert.

3/ Wie controleert?
Lokale overheden staan in voor de handhaving van kleinere evenementen die doorgaan in hun grondgebied. De grote evenementen (ingedeeld in klasse 1 van VLAREM) worden door de afdeling handhaving van het departement Omgeving gecontroleerd.

4/ Wat is een evenement?
Evenementen zijn periodieke of eenmalige gebeurtenissen op het gebied van kunst, cultuur, sport, feesten, kermis... De gebeurtenissen worden PUBLIEK aangekondigd, gaan op een welbepaald tijdstip door, zijn TIJDELIJK en IEDEREEN is er welkom, al of niet tegen betaling. Het maakt niet uit of het op publiek of privaat terrein doorgaat, in een open of afgesloten ruimte.

Uitzonderingen zijn markten die gedurende het jaar op vaste en geregelde tijdstippen doorgaan (wekelijks of maandelijks). Zij worden niet als evenementen beschouwd.

5/Waar komt deze wetgeving vandaan?

De wetgeving kwam tot stand om verschillende redenen.

In een studie over cateringmateriaal (2017), werden op basis van een literatuurstudie van levenscyclusanalyses (LCA) de milieu-impactscores van eenmalig en herbruikbaar drink –en eetgerei gereconstrueerd. Een levenscyclusanalyse berekent de totale milieu-impact van een bepaald product over de volledige levenscyclus: winning van de benodigde grondstoffen, productie, transport, gebruik en afvalverwerking. Bij een vergelijkende LCA-studie worden verschillende systemen (materialen en afvalverwerkingsopties) met elkaar vergeleken.
De studie toonde aan dat de herbruikbare beker bijna altijd een lagere milieu-impact heeft dan de wegwerpbeker. De studie kan je raadplegen via https://www.ovam.be/formulieren-en-documenten
Daarnaast vormde de problematiek rond zwerfvuil en de steeds aangroeiende plastic soup een aanleiding tot het invoeren van de wetgeving.  

6/Zijn composteerbare of bio-degradeerbare bekers een alternatief?
Neen, we spreken dan nog altijd over wegwerpmateriaal. Het voordeel is dat de bekers gemaakt zijn uit hernieuwbare grondstoffen.  Momenteel is er geen enkele composteerinstallatie in Vlaanderen die dergelijke bekers optimaal kan composteren. Maar ook horen ze niet thuis in de blauwe zak, ze zijn zeer storend voor de recyclage van gewone plastic verpakkingen.  Meer info

7/Is de kartonnen beker een alternatief voor de plastic wegwerpbeker?
Neen, de kartonnen beker is nog altijd wegwerpmateriaal. Er is bovendien naast karton ook steeds een kunststoffen binnenlaag aanwezig die de recyclage bemoeilijkt. Dergelijke bekers moeten apart ingezameld worden en naar een aparte verwerker gestuurd worden. Momenteel is er nog geen installatie in België. Goed ingezamelde bekers worden momenteel uitgevoerd naar het buitenland voor recyclage.

8/ Hoeveel bekers heb ik nodig? Vraag ik een waarborg?...
In deze handleiding staan er enkele praktische tips die OVAM verzamelde gedurende de voorbije jaren.

9/Ik bied drank aan op een kermis, braderij of markt. Val ik onder de wetgeving?
Als het gaat om gebeurtenissen met een tijdelijk karakter zoals bv kermis, braderij, kerstmarkt, … dan valt dit evenement ook onder de wetgeving. Deze evenementen zijn immers gericht om extra veel bezoekers aan te trekken en bieden vaak de gelegenheid om veel dranken ter plaatse te consumeren.
Markten met een terugkerend karakter, die op vaste en geregelde tijdstippen tijdens het jaar doorgaan, worden niet als evenement beschouwd. (bv wekelijkse of maandelijkse markten).
Deze markten zijn eerder functioneel en gericht op de verkoop van goederen en etenswaren die thuis worden geconsumeerd. Er worden dan beduidend minder dranken aangeboden voor onmiddellijke consumptie.

10/Ik bied drank aan op een evenement, moet ik zelf herbruikbare bekers aankopen?
Het is aan de eventorganisator om ervoor te zorgen dat de nodige afspraken zijn gemaakt met alle aanbieders van dranken die binnen een afgebakende evenementenzone zitten. De eventorganisator is de eindverantwoordelijke voor de naleving van de regels over bekers en drankverpakkingen. Om te weten te komen welke maatregelen genomen zijn, neemt u contact op met de eventorganisator.

11/Wat met horeca en lokale handel in evenementenzones?
Horeca en lokale handel wiens werking in het gebied van de evenementenzone liggen, maken niet noodzakelijk deel uit van het evenement. Zij oefenen hun reguliere werking uit. Dit verandert vanaf het moment zij een buitentoog zetten waardoor ze aangeven effectief deel uit te maken van het evenement, of wanneer de lokale overheid dit anders bepaald.

12/Als vereniging wil ik herbruikbare bekers aankopen, kan ik hiervoor subsidies van de overheid ontvangen?
Neen, enkel lokale besturen (gemeenten, gemeentebedrijven, provincies, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, …) kunnen hiervan gebruiken maken.

13/Komen er nog andere maatregelen na 2020?
Tegen midden 2021 wordt de Europese SUP-richtlijn, de wetgeving rond plastics voor eenmalig gebruik, omgezet in elke lidstaat. De richtlijn beoogt een significante reductie van niet-herbruikbare drankbekers en verbiedt plastieken bestek, bordjes, rietjes en roerstaafjes.
Voor overheden wordt het verbod op eenmalig cateringmateriaal vanaf 2022 uitgebreid naar voedingsrecipiënten voor eenmalig gebruik. Voorbeelden zijn wegwerpborden –en bestek, soep –of pastabekers en aluminiumfolie.
De OVAM raadt organisatoren en overheden aan om nu al te anticiperen op beide maatregelen.

14/Welke kosten bespaar ik dankzij de herbruikbare beker?
Herbruikbare bekers vragen in eerste instantie een inspanning (lenen, huren, wassen), maar ze brengen ook op:

- Lagere personeelskosten of minder werklast
(40 tot 50% minder uren opruimwerk). Dit compenseert het extra werk ter plekke (bv. afwas of handling aan de toog) ten dele.
- Lagere verwerkingskosten afval (volume afval vermindert drastisch).
-Mogelijke opbrengst via stukje niet-recupereerbare waarborg of via waarborg van niet-teruggebrachte bekers

Bovendien neemt de netheid van het terrein toe. Op en rond het terrein blijft het properder, omdat er minder zwerfvuil van wegwerpbekers rondslingert. Het resulteert in een aangename evenementervaring en het bevordert bovendien de relaties met de buurtbewoners van het evenement en met de eigenaar van het terrein.

15/Kan je warme dranken serveren in herbruikbare bekers?
PC en PP-bekers zijn hittebestendig en geschikt voor allerhande warme dranken zoals koffie, thee, glühwein en chocomelk. Indien u een keuze maakt tussen beide materialen is PP voor warme dranken beter geschikt omwille van de samenstelling van de kunststof.